Tao Te Ching: Urtësia e përjetshme e rrugës natyrale
Tao – Rruga që përshkon gjithçka
Në filozofinë Taoiste, Tao është burimi i gjithçkaje që ekziston. Ai është rruga, ligji dhe rendi natyror që përshkon universin në tërësi. Edhe pse është themeli i çdo gjëje, Tao nuk mund të shihet, të preket apo të perceptohet drejtpërdrejt nga shqisat tona.
Tao është i padukshëm, i pakapshëm dhe i pashpjegueshëm me fjalë apo me mendime njerëzore. Ai nuk është një entitet apo një zot në kuptimin tradicional, por më tepër një rrjedhë e pandalshme, një parim universal që i jep jetë, formë dhe kuptim gjithçkaje që ekziston.
Tao është forca që bashkon të kundërtat, që krijon ekuilibër dhe harmoni mes çdo gjëje. Gjithçka buron nga Tao dhe i kthehet Tao-së – ai është fillimi dhe fundi i çdo procesi natyror.
Tao Te Ching thekson se çdo përpjekje për ta përshkruar Tao-n me fjalë është e kotë, sepse natyra e tij është përtej gjuhës dhe përtej logjikës njerëzore. Tao është gjithmonë i pranishëm, edhe pse nuk mund të shihet apo matet.
Prandaj, urtësia Taoiste na thotë të mos përpiqemi ta kuptojmë Tao-n me mendje, por të mësojmë ta ndiejmë përmes vëzhgimit të natyrës, përmes përulësisë dhe pranimit të misterit të jetës.
Në thelb, Tao është rruga e natyrshme e gjithçkaje – një prani e heshtur, por jetike, që udhëheq të gjitha proceset e jetës dhe të universit. Të jetosh sipas Tao-së do të thotë të pranosh rrjedhën, të jesh në harmoni me të, dhe të mos përpiqesh ta kontrollosh apo ta kundërshtosh atë që është më e madhe se vetja jote.
Tao – Prania e Padukshme që Lind gjithçka
Tao (Rruga) është parimi themelor dhe i pashpjegueshëm që qëndron në themel të gjithë ekzistencës. Nuk është një objekt që mund të kapet, as një koncept që mund të përkufizohet – por është rrjedha e brendshme që lëviz gjithçka: nga lëkundja e një flete, deri te formimi i galaktikave.
Në filozofinë Taoiste, Tao nuk është thjesht një “rrugë” në kuptimin linear të fjalës – por është ligji i heshtur dhe rendi i padukshëm që përshkon të gjitha nivelet e ekzistencës. Është burimi i gjithçkaje që ekziston, një prani që nuk ka fillim dhe nuk ka fund, që nuk lind dhe nuk vdes, por rrjedh vazhdimisht përmes çdo gjëje.
Edhe pse është burimi i gjithçkaje, Tao nuk mund të shihet, të preket apo të perceptohet drejtpërdrejt nga shqisat tona. Ajo nuk ka formë, por i jep formë çdo gjëje. Nuk ka zë, por flet përmes heshtjes së natyrës. Është e padukshme, e pakapshme dhe e pashpjegueshme me gjuhën e zakonshme ose me mendjen njerëzore.
Tao nuk është një entitet apo një Zot në kuptimin fetar ose tradicional. Nuk është një person i mbinatyrshëm që ndërhyn nga jashtë. Tao është më shumë një rrjedhë e thellë dhe e përjetshme, një parim universal që nuk sundon, por udhëheq përmes harmonisë, që nuk urdhëron, por balancon përmes natyrës vetë.
Tao është forca që bashkon të kundërtat – të mirën me të keqen, dritën me errësirën, lindjen me vdekjen – pa gjykim, pa përballje, pa ndarje. Është ekuilibri i padukshëm që ruan rendin në rrëmujë, rregullin në kaos, ritmin në ndalesë. Çdo gjë buron nga Tao dhe çdo gjë, herët a vonë, kthehet në të. Ai është fillimi dhe fundi i çdo procesi natyror, dhe ndërkohë, vetë rruga midis të dyjave.
Libri i lashtë Tao Te Ching, i atribuar Lao Tzu-së, e thekson fuqishëm: Çdo përpjekje për ta përshkruar Tao-n me fjalë është e kotë, sepse natyra e tij është përtej gjuhës, përtej logjikës, përtej ndarjeve që krijon mendja. Tao është gjithmonë i pranishëm, në çdo moment, në çdo gjë – edhe pse nuk mund të matet, nuk mund të përkufizohet dhe nuk mund të zotërohet.
Kjo është arsyeja pse urtësia Taoiste nuk kërkon përpjekje për të “kuptuar” Tao-n me mendje. Ajo fton njeriun të vështrojë natyrën, të mësojë nga uji, nga retë, nga fryma, nga boshllëku që nuk duket, por që mban gjithçka.
Tao nuk kërkon të njihet. Tao ndjehet. Ai kuptohet nëpërmjet përulësisë, nëpërmjet pranimit të misterit të jetës, nëpërmjet lejimit të rrjedhës pa e kundërshtuar.
Në thelb, Tao është rruga e natyrshme e gjithçkaje – një prani e heshtur, por jetike, që udhëheq pa udhëheqje, që drejton pa kontroll, që transformon pa ndërhyrje.
Të jetosh sipas Tao-së do të thotë të pranosh këtë rrjedhë të brendshme dhe të jashtme, të jesh në harmoni me të dhe të mos përpiqesh të kontrollosh, të manipulohet apo të zotërosh atë që është më e thellë dhe më e gjerë se vetja jonë.
Përulësia dhe Moderimi – Rruga e Padukshme drejt Madhështisë së Vërtetë
Një nga mësimet më të thella dhe më kundërintuitive të Tao Te Ching është vlera e përulësisë dhe moderimit. Në një botë që nxit grykësinë për pushtet, famë, ndikim dhe vetë-promovim, urtësia Taoiste të fton të bësh të kundërtën: Të ulesh për të ngritur, të heshtësh për të dëgjuar, të largohesh nga vetja që të jesh njësh me gjithçka.
Sipas Tao-s, madhështia e vërtetë nuk lind nga përpjekja për të dominuar, as nga dëshira për të shkëlqyer përballë të tjerëve. Ajo lind natyrshëm kur njeriu zhvesh egon dhe vendos të tjerët përpara vetes, jo si një akt vetësakrifice, por si një shprehje e thellë e harmonisë me rrjedhën e jetës.
Çfarë do të thotë të jesh i përulur dhe vetëflijues në Tao?
Përulësia, në Tao, nuk është nënshtrim as shuarje e vlerës personale. Është pranimi i kufizimeve, thjeshtësia për të mos u mburrur, qartësia për të mos kërkuar vëmendje. Është të qëndrosh në heshtje, duke ditur që vetë heshtja flet më thellë se fjalët.
Vetëflijimi, në kontekstin Taoist, nuk është flijim dramatik. Është gatishmëria për të shërbyer, për të dhënë pa llogari, për të mos kërkuar lavdi, mirënjohje apo përfitim. Nuk ka të bëjë me sakrificë të dhimbshme, por me rrjedhje të lirë të energjisë jetësore drejt asaj që është më e dobishme për të gjitha qëniet.
Paradoxi Taoist – Si bëhesh i pari pa kërkuar të jesh i pari
Një nga fjalitë më të fuqishme të Tao Te Ching është kjo:
“I urti qëndron pas, por gjendet përpara; nuk e kërkon veten, por është i pranuar nga të gjithë.”
Kjo nuk është thjesht filozofi – është një ligj i padukshëm i jetës. Kur njeriu nuk përpiqet të jetë i madh, ai bëhet i tillë. Kur nuk kërkon të sundojë, ai frymëzon. Kur heq dorë nga rëndësia, ai ngrihet mbi rëndësinë vetë.
Përulësia dhe vetëflijimi nuk krijojnë thjesht respekt – ato krijojnë autoritet të natyrshëm, një prezencë të qetë dhe të thellë që të tjerët e ndiejnë pa nevojë për fjalë apo tituj.
Si manifestohet kjo urtësi në jetën e përditshme?
- Të dëgjosh me prani, jo për të dhënë përgjigje, por për të kuptuar.
- Të ndihmosh pa pritur mirënjohje, sepse ndihma është shprehje e dashurisë së brendshme.
- Të pranosh gabimet, jo si dështime, por si mësues të urtë.
- Të mos përdorësh pushtetin për të dominuar, por për të mbështetur dhe frymëzuar ata që janë përreth teje.
Në këtë mënyrë, Tao nuk bëhet vetëm një filozofi, por një mënyrë të qenuri. E përulur, e heshtur, e plotë.
Në thelb…
Të jetosh sipas Tao-s do të thotë të lirohesh nga dëshira për t’u dalluar dhe të lehtësosh shpirtin nga pesha e egos. Madhështia e vërtetë nuk kërkohet – ajo ndodh. Ndodh kur ti ndalon së kërkuari. Kur nuk e vendos më veten në qendër. Kur bëhesh transparent si uji, i lirë si era, i qetë si toka.
Përulësia nuk të bën më pak – të bën të padukshëm. Dhe vetëm ajo që është e padukshme mund të përqafojë gjithçka.
Paradokset dhe Yin-Yang në Tao Te Ching – Rruga përtej Kundërshtive
Një nga veçoritë më të thella dhe më të dallueshme të Tao Te Ching është përdorimi i paradokseve si një dritare drejt së vërtetës që logjika nuk e arrin dot. Këto nuk janë thjesht figura stilistike, por mjetet me të cilat libri e thyen mendimin e zakonshëm, për të ftuar shpirtin të shohë jo-dualitetin: idenë që kundërshtitë nuk janë armiq, por komplementarë, pjesë të pandara të një tërësie të thellë dhe të heshtur.
Çfarë është Yin-Yang?
Në thelb të filozofisë taoiste qëndron parimi Yin-Yang – simboli i unitetit mes të kundërtave. Yin përfaqëson aspektet e errëta, të qeta, të buta, pasive, femërore. Yang përfaqëson aspektet e ndritshme, aktive, të forta, mashkullore. Por ky nuk është një dualizëm i ngurtë – është një vallëzim i përhershëm.
Nuk ka Yin pa Yang, as Yang pa Yin.
Drita ekziston sepse ekziston hija.
Nata ka kuptim vetëm përballë ditës.
Dobësia dhe forca lindin nga njëra-tjetra.
Ky është thelbi i jo-dualitetit taoist: Jo një ndarje mes të mirës dhe të keqes, por një bashkëjetesë e domosdoshme, një rrjedhje ku të gjitha forcat ushqejnë njëra-tjetrën përmes ndryshimit të pandërprerë.
Paradokset që thyejnë mendjen dhe hapin zemrën
1. Forca përmes butësisë
Tao Te Ching na mëson: “Asgjë në botë nuk është më e butë sesa uji, dhe megjithatë asgjë nuk mund ta tejkalojë atë në gërryerjen e të fortit.”
Uji nuk e sfidon shkëmbin me dhunë, por e kalon atë me këmbëngulje të heshtur. Kjo është një metaforë për forcën që lind nga fleksibiliteti, për qetësinë që është më e fuqishme se tërbimi.
2. Fitimi përmes humbjes
Në vend që të kapemi me ngulm pas çdo gjëje, Tao na mëson se dorëzimi sjell më shumë se zotërimi. Kur pranon humbjen, nuk dorëzohesh – bëhesh i lirë. Kur heq dorë nga diçka, fiton hapësirën për të pranuar diçka më të vërtetë.
3. Veprimi përmes mosveprimit (Wu Wei)
Ky është një nga gurët më të çmuar të urtësisë taoiste: Veprimi më i lartë ndodh kur njeriu nuk ndërhyn. “Wu Wei” nuk është pasivitet. Është një ndjeshmëri e thellë ndaj ritmit natyror të jetës, një gatishmëri për të vepruar në harmoni me rrjedhën, pa imponim, pa tension. Kur nuk e shtyn dot rrjedhën, bëhu pjesë e saj.
Pse përdoren paradokset në Tao Te Ching?
Sepse fjalët nuk mjaftojnë. Sepse mendja ndan, por Tao bashkon. Paradokset janë si pasqyra të thyer që tregojnë se realiteti nuk është bardhë e zi, por një spektër i pafund nuancash.
Ato nuk kanë qëllim të ngatërrojnë, por të çlirojnë: nga mendimi i ngurtë, nga gjykimi i shpejtë, nga iluzioni se kuptojmë gjithçka vetëm sepse e përkufizuam.
Paradoksi është një mënyrë për të shkundur ndërgjegjen dhe për t’i thënë shpirtit: “Zgjohu, shiko më thellë. Asgjë nuk është vetëm ajo që duket.”
Tao Te Ching na fton të pranojmë misterin, jo ta kontrollojmë atë. Na mëson se ekuilibri lind kur përqafojmë të dyja anët, kur e shikojmë jetën jo si betejë midis kundërshtive, por si harmoni që lind nga bashkëjetesa e tyre.
Të jesh i fortë është e lehtë. Të jesh i butë, dhe njëkohësisht i qetë në fuqinë tënde – kjo është Tao. Të fitosh duke humbur, të veprosh pa shtyrë, të shkëlqesh duke mos kërkuar dritë – kjo është Rruga.
Vetëm duke përqafuar paradoksin, mund të prekësh njësinë përtej ndarjes. Dhe vetëm kur e pranosh që nuk ke kontroll, je vërtet i lirë.
Kënaqësia dhe Moderimi në Tao Te Ching – Thesaret e Heshtur të Paqes së Brendshme
Një nga mësimet më të qarta dhe më të thella të Tao Te Ching është vlera e kënaqësisë së thjeshtë dhe rruga e moderimit. Në një botë ku kërkesa është e pafund, ku dëshirat nxiten pa pushim dhe ku pasuria matet me sasinë, urtësia taoiste flet me një zë të butë, por të palëkundur:
“Jeto me pak. Jetën e vërtetë nuk e mbart ai që kërkon shumë, por ai që ndien mjaft.”
Kënaqësia – Çelësi i paqes së thellë
Tao nuk e dënon pasurinë, por dëshirën e pangopur. Nuk ndalon gëzimin, por kërkesën e vazhdueshme për më shumë. Sipas Lao Tzu, kënaqësia lind jo nga ajo që ke, por nga mënyra si e sheh atë që ke.
Kur njeriu është i kënaqur me pak, ai nuk është rob i mungesave. Kur e falënderon momentin për çka sjell, ai nuk jeton në etje, por në shije. Kjo lloj kënaqësie është një veti e shpirtit të zgjuar, jo një gjendje e jashtme.
“Ai që e di se kur ka mjaft, është gjithmonë i pasur.”
Moderimi dhe thjeshtësia – Hija që ruan dritën
Moderimi në Tao nuk është kufizim – është ekuilibri i gjallë që mbron shpirtin. Kur ha me masë, kur flet me maturi, kur vepron pa teprim – ruan energjinë. Kur jeton me thjeshtësi, nuk humbet veten në objektet, por e gjen veten në hapësirën që ato lënë pas.
Moderimi është arti i të mos e tejkaluar valën, por i të qëndruarit mbi të, duke e ndjerë ritmin e natyrës dhe duke mos nxitur asgjë përtej masës.
Tao Te Ching na kujton se shpesh mbushja sjell zbrazëti, ndërsa zbrazja sjell hapësirë. Dëshira për më shumë nuk është vetë problemi, por kapja pas saj – iluzioni se plotësimi vjen nga jashtë.
Dëshira e tepruar – Çrregullimi i harmonisë së brendshme
Kur njeriu jeton me dëshirë të tepruar, ai nuk e sheh asnjëherë çfarë ka, sepse gjithmonë kërkon më shumë. Kjo e çon drejt një gjendjeje të përhershme pakënaqësie, ankthi, xhelozie dhe ndarjeje nga vetvetja.
Në Tao, kjo është një sëmundje e shpirtit që nuk pushon së krahasuari dhe së kërkuari. Sa më shumë që kërkon, aq më shumë largohesh nga rrjedha e natyrshme e jetës. Sepse Tao nuk jep gjithçka – Tao jep mjaftueshëm.
Urtësia Politike dhe Sociale në Tao Te Ching – Udhëheqja e Heshtur që Lulëzon Botën
Tao Te Ching nuk është thjesht një tekst filozofik, por një manual i heshtur për udhëheqjen – jo vetëm të një vendi, por të vetes dhe të tjetrit. Në një epokë ku pushteti shpesh ngatërrohet me dominimin, ku udhëheqja matet me autoritetin dhe zhurmën, Tao vjen si era që nuk shihet por lëviz pemët.
“Udhëheqësi më i mirë është ai që njerëzit mezi e ndiejnë.”
Udhëheqja e mirë – e butë dhe jo e detyruar
Sipas Tao-s, udhëheqësi i vërtetë nuk detyron, nuk kontrollon dhe nuk frikëson. Ai nuk shfaqet për të imponuar vullnetin e vet, por zhduket në shërbim të rrjedhës. Ai nuk sillet si pronar i popullit, por si kujdestar i harmonisë. Në vend të rregullave të ashpra dhe ndëshkimeve, ai përdor shembullin e heshtur, prezencën dhe përulësinë.
Tao Te Ching na kujton:
“Sa më shumë ligje ka, aq më shumë hajdutë lindin.” “Sa më shumë armë, aq më pak siguri.”
Udhëheqja që bazohet në frikë krijon rebelim. Ajo që lind nga urtësia, ushqen respekt të natyrshëm.
Wu Wei – Parimi i mosndërhyrjes si mënyrë udhëheqjeje
Wu Wei, që do të thotë “veprim pa përpjekje të tepruar”, është zemra e urtësisë politike të Tao-s. Nuk bëhet fjalë për pasivitet, por për veprim të ndjeshëm, harmonik, në sinkron me rrjedhën e jetës. Udhëheqësi nuk ka nevojë të prekë gjithçka – ai krijon kushtet që vetë rendi natyror të funksionojë.
Siç uji gjen rrugën e tij pa forcë, ashtu edhe udhëheqësi i ndriçuar i jep formë pa e deformuar, i jep drejtim pa e shtrënguar.
Udhëheqja me shembull – Jo me fjalë, por me qenie
Një udhëheqës që është vetë i përulur, i drejtë, i qetë dhe modest, nuk ka nevojë të flasë shumë. Vetë prania e tij frymëzon, dhe njerëzit e ndjekin jo për detyrim, por sepse e ndiejnë të vërtetën që ai përfaqëson.
“Kur i urti sundon, njerëzit thonë: ‘Ne e bëmë vetë’.” Kjo është lavdia më e lartë – kur udhëheqësi nuk kërkon meritë.
Në vend që të ngrihet mbi popullin, ai zbret në heshtje brenda tij. Në vend që të sundojë, ai ndihmon që secili të udhëheqë veten.
Shoqëri që lulëzon pa frikë, pa dhunë, pa ligje të ashpra
Tao Te Ching nuk flet për utopi – por për një ekuilibër të mundshëm, kur udhëheqësit nuk sillen si perandorë, por si bimë që nuk ndërhyjnë në rritjen e të tjerëve. Një shoqëri nuk ka nevojë për shtypje për të funksionuar – ka nevojë për kujdes, ndjeshmëri dhe vëzhgim të thellë.
Kur njerëzit ndihen të respektuar, ata vetëkorrigjohen. Kur udhëheqësi nuk kërkon lavdi, ai bëhet dritë pa flakë. Kur nuk ndjek fitimin, ai fiton zemrat.
Kur Tao udhëheq, bota merr frymë më lehtë
Në thelb, Tao Te Ching na fton të rimendojmë çfarë do të thotë të udhëheqësh: Jo të jesh mbi të tjerët, por të jesh me ta dhe për ta. Jo të ndërtosh kontroll, por të kultivosh liri dhe vetëdije.
Udhëheqësi i Tao-së është si rrënja për bimën: nuk duket, por ushqen. Ai është i padukshëm si ajri, por i domosdoshëm si drita e mëngjesit.
“Tao nuk sundon. Tao rrjedh. Dhe në atë rrjedhje, çdo gjë lulëzon.”
Ndërlidhshmëria në Tao Te Ching – Rrjeti i Heshtur i Jetës
Në zemër të Tao Te Ching pulson një vizion i thellë dhe i pafund: universi nuk është një koleksion copëzash të pavarura, por një rrjet i pandarë, ku çdo gjë është e lidhur me çdo gjë tjetër. Ky është mësimi i madh i ndërlidhshmërisë – një ftesë për të parë përtej dukshmërisë së ndarjeve dhe për të kuptuar unitetin e jetës në të gjitha format e saj.
Çfarë do të thotë ndërlidhshmëria?
Në filozofinë taoiste, asnjë qenie, asnjë pemë, asnjë rrjedhë lumi, asnjë frymë nuk ekziston veçmas. Gjithçka është pjesë e një rrjeti të brendshëm energjetik, ku çdo element ndikon dhe ushqen tjetrin.
Çdo veprim, çdo mendim, çdo frymëmarrje ka jehonë në këtë rrjet.
Kjo do të thotë se bota është një organizëm i vetëm, një trup i përbashkët ku pjesët nuk mund të funksionojnë në izolim. Në heshtjen dhe lëvizjen e tyre, gjërat flasin me njëra-tjetrën në gjuhën e Tao-s – një gjuhë pa fjalë, por me kuptim të pafund.
Rrjedhshmëria nga dhe kthimi në Tao
Tao është burimi i panjohur nga i cili çdo gjë lind, dhe në të njëjtën kohë është edhe hija ku çdo gjë kthehet me qetësi dhe pa zhurmë. Kjo rrjedhje e vazhdueshme krijon ciklin e jetës, vdekjes dhe ringjalljes – një lëvizje që nuk ndalet kurrë.
Në këtë cikël, asgjë nuk humbet me të vërtetë, asgjë nuk është e përhershme në formën e vet; gjithçka transformohet, rrjedh, ndërron dhe kthehet në një burim të vetëm, të përjetshëm.
Një botë e bashkuar dhe në harmoni
Kur e kuptojmë këtë ndërlidhshmëri, ndryshon mënyra jonë e të qenit në botë.
Respekti ndaj natyrës bëhet i natyrshëm, sepse ajo është vetë ne – ajo është pjesë jona. Dashuria dhe kujdesi për të tjerët bëhen rrjedha të pandara nga kujdesi për veten.
Ky kuptim na thërret të jetojmë me vetëdije të thellë për lidhjet tona, duke u përpjekur të jemi harmoni dhe jo burim tensioni në këtë rrjet të shenjtë.
Tao Te Ching na flet për një realitet ku çdo gjë është e lidhur në mënyrë të përjetshme dhe thellësisht të ndërlidhur. Nga Tao lind gjithçka, në Tao kthehet gjithçka. Në këtë rrjet të gjallë, ku gjithçka ka vendin dhe funksionin e vet, ne gjejmë një thirrje për përgjegjësi, dashuri dhe përulësi.
Të jesh pjesë e kësaj lidhjeje është të kuptosh se ti nuk je kurrë vetëm.
Ti je valë në oqeanin e pafund të jetës, pjesë e një energjie të madhe që rrjedh pa ndërprerje.
Të kuptosh ndërlidhshmërinë, do të thotë të jetosh me zemër të hapur dhe me shpirti që bashkon, në vend që të ndajë. Dhe vetëm atëherë, bota bëhet një njësi e gjallë, ku paqja dhe harmonia nuk janë ëndrra, por realitet.
Citate nga Tao Te Ching
“Thjeshtësia, durimi dhe mëshira. Këto tre janë thesaret më të mëdhenj të tua. Duke qenë i thjeshtë në veprime dhe mendime, ti kthehesh burimit të qenies.”
Rruga drejt thelbit të vetvetes kërkon largim nga komplikuarjet e mendjes dhe veprimit.
“Një udhëheqës i mirë është ai që njerëzit pothuajse nuk e kuptojnë se ekziston. Kur puna e tij është bërë dhe qëllimi i arritur, ata thonë: ‘Këtë e bëmë vetë.’”
Udhëheqja e vërtetë është prania e heshtur që lejon lirinë dhe rritjen.
“Nëse përpiqesh ta ndryshosh, do ta shkatërrosh. Nëse përpiqesh ta mbash, do ta humbasësh.”
Mësimi i përjetshëm i rrjedhës së jetës: pranimi është themeli i qëndrueshmërisë.
“Njeriu i mençur është ai që di çfarë nuk di.”
Vetëdija e kufijve të njohjes është dera drejt urtësisë së vërtetë.
“Ndaloni së menduari dhe përfundoni problemet tuaja.”
Mendja, në heshtje, zbulon atë që logjika shpesh nuk e arrin.
“Forca më e butë në botë mposht atë më të fortën.”
Uji që shkrin shkëmbin – mësimi i fuqisë së butësisë.
“Vepro pa veprim; puno pa përpjekje.”
Wu wei – arti i veprimit në përputhje me rrjedhën e natyrës.
“Ai që di të njohë të tjerët është inteligjent; ai që njeh veten është i mençur vërtetë. Ai që zotëron të tjerët është i fortë; ai që zotëron veten është me të vërtetë i fuqishëm.”
Kuptimi i thellë nis me njohjen e vetes.
“Ai që është i kënaqur me atë që ka, është gjithmonë i pasur.”
Pasuria e vërtetë gjendet në paqen e brendshme.
“Udhëheqësi që është i përulur dhe i matur, shoqëria e tij lulëzon.”
Lideri që ushqen me shembull sjellë harmoni dhe jetë.
“Njeriu më i mirë është si uji, që përfiton të gjitha gjërat dhe nuk konkurron me to.”
Uji nuk lufton, ai bashkohet dhe ushqen.
“Ata që dinë nuk flasin. Ata që flasin nuk dinë.”
Heshtja është gjuhë e mençur.
“Koha është një gjë e krijuar. Të thuash ‘Nuk kam kohë’ është si të thuash ‘Nuk dua.’”
Zgjedhjet tona e formësojnë kohën tonë.
“Nëse je i qetë, je në momentin e tashëm.”
Qetësia është dera e vetëm në realitetin e vërtetë.
“Nëse beson në veten tënde, nuk përpiqesh të bindësh të tjerët. Nëse je i kënaqur me veten, nuk ke nevojë për miratimin e të tjerëve.”
Fuqia e brendshme nuk kërkon miratim jashtë.