Njeriu përcaktohet para së gjithash nga ajo që ai ha, ajo që merr frymë dhe ku jeton. Çdo kafshë e gjallë përcaktohet në të njëjtën mënyrë – domethënë, me atë që ha, atë që merr frymë dhe ku jeton. Një peshk, për shembull, është i ndryshëm nga një njeri në këtë drejtim sepse një peshk jeton në ujë, merr frymë në një mënyrë krejt të ndryshme nga një njeri dhe ha ushqim të ndryshëm. Ne e dimë se në këtë makinë të shkëlqyeshme të Jetës Organike gjithçka ha gjithçka tjetër. I gjithë Universi bazohet në idenë e të ngrënit dhe të ngrënies. Vetëm mendoni për një moment, a mund të jetoni pa ngrënë diçka tjetër? Le të marrim thjesht vetë Jetën Organike – domethënë, këtë film sensibël që rrethon këtë vend të vogël të quajtur Tokë. Ky film i ndjeshëm ushqehet nga energjia e madhe e Diellit, për të filluar, por gjithçka në Jetën Organike në këtë Tokë ekziston vetëm duke ngrënë diçka tjetër. Njeriu është i përcaktuar në këtë botë me atë që ha, me atë që merr frymë dhe ku jeton.

Tani le ta marrim këtë ide psikologjikisht. Çfarë hani ju psikologjikisht? Çfarë merrni ju frymë psikologjikisht? Dhe ku jetoni psikologjikisht? A jeni ju shumë të gatshëm për të ngrënë emocione negative? A i doni ju mendimet, jo të bukura? A ju pëlqen të dëgjoni histori negative, thashetheme të pakëndshme për njerëzit e tjerë? Psikologjikisht disa njerëz nuk hanë gjë tjetër përveçse përshtypje të pakëndshme, vërejtje të pakëndshme. Ata tërhiqen në situata ku vuajnë dhe ku nuk ndihen rehat. Ata pëlqejnë gjërat e pakëndshme, u pëlqen të flasin negativisht. Ky është ushqimi i tyre. Përsëri, ata marrin frymë, duke folur psikologjikisht, jo gjëra të vërteta, por gjëra të rreme, gënjeshtra, gjëra të pakëndshme.

Por ajo që ka rëndësi është vendi ku jetoni. Në cilën pjesë të vetes jetoni? Në cilën pjesë të vetes tuaj psikologjike jetoni zakonisht? Le të përpiqemi edhe një herë të kuptojmë se çfarë do të thotë psikologjia e dikujt si e veçantë nga bota e jashtme e hapësirës. Të gjithë kanë një hapësirë psikologjike ose një vend shumë më të madh se sa e njohin në kuptimin fizik. Ata mund të mos kenë udhëtuar nëpër botë, ata madje mund të njohin vetëm fshatin e tyre të vogël, por megjithatë psikologjikisht ata banojnë në një vend të caktuar i cili është saktësisht korrespondues me hapësirën fizike dhe vendin fizik. Kur filloni të vëzhgoni veten, filloni të shihni se keni hapësirë psikologjike brenda jush po aq të dallueshme sa hapësira fizike. Ju filloni të kuptoni se çfarë do të thotë që të jeni në një vend shumë të keq në veten tuaj në çdo moment të veçantë, ashtu si ju mund të jeni në një rrugë të errët, të keqe plot hajdutë, njerëz me armë etj, në pjesën e jashtme fizike. Duhet një kohë e gjatë që ne të kuptojmë se ne mund të jemi në një vend të rrezikshëm dhe të keq në vetvete dhe për ta kuptuar këtë kërkohet një forcë e madhe objektive ndaj vetvetes.

Pas një kohe të gjatë marrëdhëniesh më objektive me veten njeriu fillon të kuptojë se në ndonjë moment apo tjetër është në një vend shumë të keq në veten e tij dhe i rrethuar nga UNË shumë negativë dhe se duhet të jetë shumë i kujdesshëm se si të sillet, tamam sikur të ishte në një lagje shumë të keqe, rrethuar nga njerëz jashtëzakonisht të këqij. Ajo që është kaq jashtë normales është që njerëzit nuk e vërejnë se kanë një vend shumë më të madh psikologjik në të cilin po jetojnë se sa bota e jashtme që ata njohin. Duke folur një ditë me dikë për këtë gjë, ky person më thotë: “Unë nuk e kuptoj se çfarë do të thotë vendi psikologjik. Ku është? Si ta zbuloj? Ishte e pamundur për mua të shpjegoja ndonjë gjë më tej në këtë rast të veçantë sepse personi për të cilin po flisja ishte jashtëzakonisht jashtë me mendje dhe shihte vetëm gjëra jashtë dhe jo gjëra brenda. Bota për të ishte vetëm ajo që regjistrohet nga shqisat dhe jo ajo që është regjistrohet nga vetëvëzhgimi dhe vetëdija.

Çdo djall dhe çdo engjëll është brenda jush në këtë vend psikologjik, në të cilin ju keni qasje përmes vetëvëzhgimit tuaj. Ky vend i madh, plot me qytete, shkretëtira dhe pyje, të populluara nga të gjithë këta djajtë dhe engjëj, është vendi të cilin duhet të njohim përmes vetëvëzhgimit. Ne duhet të lëvizim brenda vetes po aq në mënyrë inteligjente dhe me kujdes sa lëvizim në botën e jashtme që shohim nga shqisat tona. Nëse një njeri sulmohet në vende të rrezikshme disa njerëz thonë: “Pse shkon atje? Pse vazhdon të ecësh nëpër këto rrugë të rrezikshme dhe të takosh njerëz të rrezikshëm?” Por ne jemi në gjumë, kaq të vdekur në gjendjet tona të brendshme, kaq të paaftë të njohim këtë vend të brendshëm në të cilin ne jemi, saqë ne vetëm përhumbsisht e kuptojmë këtë paralel. Pas një kohe një njeri që punon me veten fillon të dijë se ku është në vendin e tij psikologjik dhe përmes dritës që vjen me vetëvëzhgim ai fillon të dijë se kur ai duhet të zhvendosë pozicionin e tij.

Format më të efektive të Vetë-Kujtimit kanë të bëjnë me këtë vend të brendshëm psikologjik, për të cilin gradualisht bëhemi më të vetëdijshëm përmes punës personale mbi veten tonë. Ne mësojmë të kujtojmë veten në këtë vend të brendshëm kur, për shembull, e gjejmë veten për një arsye ose një tjetër në një vend të keq në të. Dhe kështu mësojmë se çfarë do të thotë heshtje dhe çfarë do të thotë takt. Saktësisht të njëjtat gjëra vlejnë për një vend psikologjik si për një vend fizik – është njësoj sikur të jemi në një vend mjaft të ashpër në hapësirën e jashtme dhe të dimë mjaft mirë, që duhet të përdorim heshtjen dhe taktin për të shpëtuar. Rreziku i madh është që ne nuk e kuptojmë se kemi një ndryshim të vazhdueshëm të pozicionit në lidhje me atë se ku po jetojmë psikologjikisht brenda vetes tonë dhe si pasojë një gjë që ishte e padëmshme dje nuk është domosdoshmërisht e padëmshme sot.

Nëse nuk kuptoni hapësirën psikologjike, nuk mund të kuptoni UNË-t e ndryshëm tek ju. Cili Unë është më i afërti për ju tani? Si janë këto UNË? Ju mund t’i bëni vetes të njëjtat pyetje në lidhje me hapësirën fizike, – “Me cilët njerëz jam unë në këtë moment? A kujdesem për ta? A dëshiroj të jem me ata?” Kur marrëdhënia juaj me jetën tuaj të brendshme, me hapësirën tuaj të brendshme psikologjike, bëhet po aq e gjallë dhe e vërtetë sa është marrëdhënia juaj me hapësirën e jashtme, me gjëra të dukshme, atëherë mund të jeni mjaft të sigurt që filloni të kuptoni kuptimin e kësaj pune. Me cilin Unë tek ju, bini dakort dhe me cilin Unë jeni jashtëzakonisht me takt dhe me cilin Unë luani pjesën e shmangies me çdo kusht? Kur në Psalme thuhet: “Ne kemi ecur në vende të pakëndshme”, kjo përcakton fazën e një njeriu duke e kuptuar që ai ka kaluar një kohë të gjatë duke ecur në vende të pakëndshme, në botën e tij të brendshme.

Kështu që të kthehemi te kjo frazë, njeriu përcaktohet nga vendi ku jeton, duke marrë të gjithë përkufizimin psikologjikisht. Supozoni se nuk keni punuar fare me veten për një javë. Më lejoni t’ju pyes: “Në cilin lloj vendi po jetoni në lagjet tuaja?” Unë mendoj se një person që jeton në lagjet e këqija të vetes, në interpretimin më të ulët të gjithçkaje, duhet të bëjë përpjekje për të dalë ashtu si një person që jeton në fakt në lagjet fizike, i cili ka idenë se ai vetë mund ta bëjë më mirë si duhet përpjekjen për të shpëtuar nga pozicioni i tij fizik. Shumë njerëz jetojnë shumë në lagjet e tyre të dobëta – d.m.th. në lagjet negative të vendit të tyre psikologjik, të botës së tyre psikologjike. Merrni të gjitha zilitë dhe xhelozitë dhe gjërat negative që vazhdojnë tek secili prej nesh. A mendoni se ato janë, me pak fjalë, llum? Unë do të thoja nga vëzhgimi im për veten time se ato janë pikërisht llumi. Gjithçka mund të merret në mënyrën më të rëndë, më negative, pa gjurmën më të vogël të transformimit. Prandaj kjo punë ka të bëjë me transformimin e jetës së dikujt. Bëhet fjalë për përpjekje që ju çojnë larg nivelit në të cilin është kaq e thjeshtë të jetoni tërë jetën. Puna fillon me lagjet e varfëra.

Nëse keni arritur në një fazë të caktuar të vetëvëzhgimit, në rrotën e kthesës së përvojës së brendshme do të ktheheni përsëri në lagjet tuaja në mënyrë të pashmangshme dhe këtu në këtë moment duhet të jeni më të zgjuar dhe të bëni përpjekjet më të forta nga brenda. Në një pikë tjetër ju e shihni se nuk keni pse të bëni kaq shumë përpjekje sepse nuk po jetoni në një vend të keq në veten tuaj. Por gjithnjë ekziston një pikë e caktuar në timonin e kthimit të psikologjisë suaj, ku duhet të jeni jashtëzakonisht të kujdesshëm, më të heshtur, me takt dhe më të zgjuar me veten për të dalë nga ky vend sa më mirë që të keni mundësi, pa u zhvatur nga gjithçka. Të gjithë duhet ta realizojmë këtë rrotull që kthehet vazhdimisht në psikologjinë tonë. Supozoni se hamë të gjitha përshtypjet negative gjatë ditës. Ky ushqim i venitur, ky ushqim i ngordhur, negativ, nuk do të bëjë të mundur transformimin e asgjëje në Qenien tonë. Por ne gjithmonë mund të punojmë. Ne gjithmonë mund të hyjmë në një pjesë tjetër të vendit tonë psikologjik nëse vëzhgojmë dhe ndahemi nga “Unë-t” e zakonshëm.

Hija në qeniet tona

Nëse nuk mund të shihni në veten tuaj truket, manovrat dhe mashtrimet që përdor mendja, mund të gjendeni vazhdimisht në disavantazh, duke rënë shumë lehtë brenda. Mungesa e vetënjohjes është rregull në ekzistencën njerëzore dhe kontribuon shumë në vuajtjet e kota të njeriut. Për energjinë njerëzore të shpenzuar në vuajtje të kota, kur shihet në vizion, është e jashtëzakonshme dhe e tmerrshme. Sidoqoftë, megjithëse e padobishme për njerëzimin, energjia përdoret diku tjetër në këtë Univers ekonomik dhe plotësisht josentimental, ku asgjë nuk harxhohet kot. A keni vënë re sa energji harxhoni në vuajtje të kota? Ndoshta e keni kaluar këtë mëngjes duke qenë në gjendje të mjeruar, ose të acaruar, ose të penduar. E gjithë, kjo është vuajtje e kotë.

Duhet të sakrifikojmë vuajtjet – shpesh na thuhet kështu. Por a e sakrifikojmë vërtet atë? Sigurisht që jo. Ne vazhdojmë të jemi si rosat që vdesin në stuhi, në vend që të përballemi me veten. Por nëse mund ta prekni jetën tuaj në mënyrë objektive përmes vetë-njohjes, nuk do të keni dhe nuk mund të keni ndjenja të kota të këtij lloji. Për t’u rikthyer te dy gjërat më lart – domethënë, që Qenia jonë tërheq jetën tonë dhe që ne nuk e njohim veten tonë – çfarë na pengon të kuptojmë se ky është rasti me veten tonë? Përgjigjet janë të thjeshta. Iluzionet na pengojnë. Në rastin e parë, asgjë që na ndodh nuk është kurrë faji ynë në ndonjë kuptim serioz. Gjithmonë është faji i dikujt tjetër. Kështu e shohim ne, mekanikisht. Pra, ne nuk mund të shohim që faji është me të vërtetë tek ne. Prandaj ne nuk dëshirojmë të ndryshojmë Qenien tonë dhe as të shohim ndonjë lidhje midis saj dhe asaj që na ndodh në jetë. Në fakt, ne me të vërtetë nuk e kuptojmë se kemi një Qenie të një forme të veçantë.

Në rastin e dytë, natyrisht që ne e njohim veten tonë. Çfarë nonsensi të thuash nuk e njoh veten. Kush mund ta njoh veten time më mirë se unë? Ky përsëri është një iluzion i qartë. Prej iluzioneve të tilla njerëzimi mbahet në gjumë dhe fabrika e dhimbjes së jetës në këtë planet vazhdon me orar të plotë – pa asnjë lloj nevoje, për shkak të zakonit dhe gjendjes sonë të gjumit. Megjithatë ka mënyra për të dalë dhe kanë qenë gjithmonë aktive, gjatë gjithë epokave. Është rruga e mësimeve ezoterike. Kjo punë me veten është rrugëdalja për këtë periudhë moderne. Por shumë pak dëshirojnë të gjejnë një rrugëdalje sepse nuk munden ose nuk do ta shohin dot që për të dalë jashtë duhet të fillojnë dhe të punojnë shumë për të ndryshuar në vetvete atë që duhet të ndryshojnë. Ata nuk mund të përballen vetë. Ata nuk mund të vëzhgojnë veten dhe të gjejnë në vetvete. Ata kanë ide fikse për veten e tyre. Për më tepër, rrjeti jashtëzakonisht i fuqishëm i iluzioneve dinake për veten e tyre i pengon ata të njohin veten e tyre.

Kësaj i duhet shtuar edhe iluzioni i mjegullt se gjërat do të përmirësohen në kohë – iluzioni i së nesërmes. Njeriu sot nuk e sheh dot që duke qenë se Qenia e dikujt tërheq jetën e tij, gjërat nuk do të mund të përmirësohen, përveçse nëse Qenia e tij ndryshon. Unë duhet të përmend këtu duke e përcjellë atë që pa punë të vështirë me veten tuaj dhe një rekurs të vazhdueshëm për/dhe freskimin e kujtesës së punës së dikujt, ndërsa plakeni ju bëheni më keq dhe përfundimisht kristalizoheni në një formë të shtrembëruar. Pra, ne me të vërtetë duhet të bëjmë diçka. A e dini, që jeni në gjumë? Dy gjërat e përmendura – domethënë, që Qenia jonë tërheq jetën tonë dhe që ne mendojmë se e njohim veten tonë – lidhen së bashku. Do të thotë, me pak fjalë se, ju imagjinoni se e njihni Qenien tuaj. Por në fakt se njihni. Nëse do e njihnit, jeta juaj nuk do të ishte ajo që është dhe vetëvëzhgimi nuk do të ishte i nevojshëm. Ju nuk e njihni Qenien tuaj dhe kështu nuk dini pse tërhiqni këtë lloj jete. Nëse do të kishit njohuri të mjaftueshme për veten, mund të shihnit që keni mundësi ta bëni atë ndryshe.

Konsideroni identifikimin – a jeni të lirë prej tij? Shikoni sa të identifikuar jeni në këtë moment. Konsideroni Vetëvëzhgimin – a e praktikoni ndonjëherë atë? Konsideroni ankesat gjatë gjithë jetës; merrni parasysh çdo ditë bërjen e llogarive kundër të tjerëve; konsideroni një shqetësim gjatë gjithë jetës me emocione negative dhe të pakëndshme; merrni parasysh gjigandët, Krenarinë dhe Kotësinë dhe çfarë rrëmuje ata bëjnë dhe si prishin gjithçka; konsideroni xhelozinë dhe urrejtjen; konsideroni injorancën tuaj të tmerrshme; konsideroni frikën tuaj për atë që njerëzit do të mendojnë; konsideroni dhunën tuaj; konsideroni gënjeshtrën tuaj – a do të thoni se nuk gjeni asgjë për të punuar, që vlen për ju? Unë kam përmendur vetëm disa gjëra, por a është qenia juaj e lirë nga gjëra të tilla?

Me sa duket shpesh është, pasi njerëzit më pyesin se për çfarë duhet të punojnë. Zakonisht ata janë mendimtarë shumë sensualë që e bëjnë realitetin një çështje të shqisave. Ata nuk kanë vëmendje të brendshme. Edhe nëse jeni një mendimtar shumë sensual, madje me njëfarë vëmendje të brendshme të drejtuar me vetëdije për atë që po ndodh në ju, mund t’ju befasojë dhe t’ju tregojë se sa pak e dini për Qenien tuaj. Përfundimisht, ju duhet të shihni herët a vonë përmes vetes – këtë person të shpikur që vazhdoni të mbani me një kosto të tillë – këtë ju që nuk jeni ju. Kjo do të thotë që ne duhet kërkojmë të jemi më të vetëdijshëm për veten tonë. Për shembull, kërkoni në veten tuaj atë që gjykoni në mënyrë kritike tek të tjerët. Do të mësoni se çfarë keni në Qenien tuaj në këtë mënyrë – atë që nuk e keni kuptuar kurrë.

Të gjithë kemi hedhur një hije psikologjike dhe se fillimi i rrugës për evolucionin e brendshëm është duke e bërë hijen të ndërgjegjësohet gradualisht. Hija është pjesa jonë për të cilën nuk jemi të vetëdijshëm, por duhet – me dhembje ndaj krenarisë dhe kotësisë, e cila është vuajtje e vetëdijshme – përfundimisht ta bëjmë të vetëdijshme. Është absolutisht e nevojshme të përballemi me këtë hije nëse jemi seriozë. Sigurisht që kjo ndryshon shumë idenë tonë për veten. Kjo hije, e cila është tek të gjithë, mund të bëjë kërdinë në jetën tonë, për sa kohë që ne jemi pa vetëdije për ekzistenën e saj. Si pjesë e Qenies sonë që ne nuk e pranojmë, ajo tërheq shumë gjëra që duken të pakuptueshme në Jetën tonë, për shkak të mospranimit tonë. Një njeri pa hije do të ishte plotësisht i vetëdijshëm për veten e tij.

Psiko-transformizmi

Njeriu u krijua në mënyrë të jashtme si një organizëm vetë-zhvillues, i aftë të pësojë një transformim mjaft të qartë në një lloj tjetër të një njeriu të ri dhe kështu duke e përfunduar veten. Jeta dhe rutina e jetës nuk e plotësojnë atë. Jeta konsiston në një seri ngjarjesh të ndryshme që prodhojnë një seri gjendjesh të ndryshme tek ne. Me anë të një transformimi gradual të qenies sonë, ne nuk tërheqim më të njëjtat ngjarje dhe ndryshojmë gjendjet që ato prodhojnë në ne. Ne duhet të transformojmë jo vetëm veten, por edhe mënyrën si i marrim të gjitha ngjarjet e përditshme që na ndodhin. Disa ngjarje janë më të vështira për t’u “transformuar” se të tjerat. Nuk duhet të presim që të jemi më shumë sesa fëmijë të thjeshtë në punën e transformimit të reagimeve tona ndaj gjërave, siç janë efektet e njerëzve tek ne, por duhet të kuptojmë se kjo është detyra jonë më e rëndësishme.

Kur shohim se ajo që nuk na pëlqen tek të tjerët është një projeksion i asaj që është në veten tonë, e panjohur për ne, ne e transformojmë situatën. Të fundosesh në gjendje gjumi nuk do të thotë të transformosh kuptimin e jetës ose reagimet e dikujt. Për shembull, të gjithë e njohin ndjenjën e monotonisë dhe mërzisë, që aq lehtë vjen me mendimin e rutinës së përditshme të ekzistencës. Kjo është një ndjenjë që duhet të kundërshtohet dhe të shmanget. Sa më mendjemadh të jeni, sidoqoftë të pavetëdijshëm, aq më shumë mërzitje lind. Mendjemadhësia ju vë shumë lart për të parë në rregull. Jeta duhet të jetë në nivelin e syve. Mërzia vjen gjithashtu nga të menduarit për jetën vetëm në terma vazhdimësie në kohë. Në të vërtetë asgjë nuk është kurrë e njëjtë, përveç nëse e bën këtë përmes identifikimit. Shija e gjendjeve negative është gjithmonë e njëjtë. Për këtë arsye ne nuk marrim përshtypje të reja dhe për këtë arsye vuajmë nga ajo formë e “rënies” psikologjike që është për shkak të mungesës së përshtypjeve të freskëta. Zakonisht jemi të identifikuar dhe negativë. Jeta jonë është jashtë Kohës dhe Hapësirës.

Vetëdija e njeriut nuk është në kohë dhe hapësirë më shumë sesa mendja juaj. Ju mund të mendoni, me një flash, për vende, ose yje, shumë larg në hapësirë dhe mund të mendoni në të njëjtën mënyrë për Romën antike dhe ditët e sotme. Por kur Koha dhe Hapësira na kapin dhe njeriu shikon vetëm ditët që shtrihen përfundimisht, duke jetuar në të njëjtën shtëpi, në të njëjtën dhomë, ne dhunojmë diçka thellë brenda nesh, e cila është e pavarur nga këto kufizime, diçka që është e lirë dhe duhet të mos u nënshtrohet shqisave, për aq sa është e nevojshme. Vetëm trupat tanë janë në kohë dhe hapësirë. Ne mund dhe bëjmë, ne identifikohemi shumë me trupin tonë dhe një njeri që identifikohet me trupin e tij dhe që e merr atë si veten e tij dhe beson se nuk ka asgjë tjetër përveç trupit të tij, shumë shpejt ndalet. Në fakt, një mendimtar i tillë kaq ekstrem sensual nuk mund të marrë asgjë në lidhje me këtë jetë. Ai nuk do të jetë në gjendje të shndërrojë asgjë, duke qenë se është një shpirt i vogël i pavetëdijshëm, i pazhvilluar, i mbyllur në një aparat me mish dhe gjak. Gjendja e tij e brendshme do të jetë një funksion i gjendjes së tij trupore.

Me këtë, dua të them se ai do të varet nga gjendja e tij trupore. Gjendja juaj e brendshme nuk duhet të varet nga gjendja juaj trupore. Njerëzit shqetësohen vetëm për shëndetin e tyre trupor. Sëmundja shpesh hap gjëra tek njerëzit që përndryshe nuk do të hapeshin përmes përpjekjeve të tyre. Për të shndërruar gjërat e përditshme të jetës dhe mënyrën se si njeriu i merr ato, është e nevojshme të keni një kuptim të fortë që ana psikologjike e vetes nuk është e njëjtë me anën trupore. Ndërsa është sigurisht e vërtetë që ato bashkëveprojnë. Çdo ditë ne duhet të mbledhim veten brenda vetes. Ne duhet të shkojmë tek gjërat vetë dhe të mos tërhiqemi zvarrë. Gjithashtu, nuk duhet të lejojmë kurrë që një ditë të futet në një tjetër, në mënyrë që të bëjmë një lloj mjegullimi në të cilin vetëdija jonë për veten tonë është shumë e vogël. Përndryshe, si mund të praktikojmë ndonjë psiko-shndërrim në qoftë se thjesht jemi të u zvarritur pafuqi në rrjedhën e dallgëve të jetës? Akti i Vetë-Kujtimit na tërheq menjëherë nga rryma. Por zakonisht ne nuk bëjmë përpjekje të ndahemi.

Kur jeni duke fjetur keq në këtë mënyrë, ju nuk ekzistoni me të vërtetë në asnjë sens të vetëdijshëm të fjalës, dhe sigurisht nuk transformoni asgjë. Nëse nuk transformoni asgjë, ju jetoni mekanikisht. Ju jeni thjesht një makinë. Ju nuk merrni asgjë në një mënyrë të re. Asnjëherë nuk të ndodh që ta bësh këtë. Por ju mund ta dini, pasi të shihni se duhet t’i transformoni gjërat, si zgjidhja e vetme. Ne duhet ta bëjmë ndjenjën tonë të ekzistencës shumë më të vetëdijshme sepse defekti i madh që vuan nga njerëzimi është mungesa e vetëdijes. Kjo mungesë e vetëdijes sjell fatkeqësi të panevojshme, të këqija që i ndodhin njerëzimit. Nëse njerëzit do të ishin më të vetëdijshëm, ata nuk mund të bënin atë që bëjnë, ose të sillen ashtu siç bëjnë, ose edhe të mendojnë dhe të ndjehen ashtu siç bëjnë. Në këtë këndvështrim, duket se defekti i vetëdijes është edhe më i madh se kurrë.