Modeli i “tre kateve” të njeriut – mendja, ndjenjat dhe trupi – dhe mënyra si puna e tyre e gabuar prodhon lodhje, ankth dhe kaos të brendshëm. Duke vëzhguar veten, njeriu mund të fillojë t’i vendosë qendrat në vendin e duhur dhe të lirojë energji e qartësi të brendshme.
Njeriu humb energji të çmuar për vetëdije përmes “vjedhësve të brendshëm” dhe një tipari kryesor rreth të cilit rrotullohet personaliteti i rremë. Artikulli shpjegon format kryesore të kësaj dobësie, si e mbajnë ato njeriun në gjumë shpirtëror dhe çfarë pune të brendshme kërkohet për t’i parë për t’iu tërhequr energjinë.
Ushtrimi i ndalesës është një teknikë e thjeshtë, por shumë e fuqishme, për të zbuluar sa mekanikisht jeton njeriu dhe për të zgjuar vetëdijen e vërtetë. Artikulli shpjegon origjinën e ushtrimit dhe jep hapa praktikë për ta zbatuar gjatë ecjes, të folurit, ngrënies dhe mendimit.
Shumica e njerëzve e shohin martesën si burim lumturie romantike, por në të vërtetë ajo mund të bëhet shkollë e fortë zgjimi, ku zbulohen iluzionet, mekaniciteti dhe mundësia për vetëdije më të thellë.
ushqimet sekrete të Gurdjieff-it – ushqimi fizik, ajri dhe përshtypjet – nuk ushqejnë vetëm trupin, por edhe vetëdijen. Zbulo si të hash, të marrësh frymë dhe të përjetosh botën me prani, në mënyrë që energjia jote të përdoret për zgjim shpirtëror, jo për gjumë mekanik.
Emocionet nuk janë armiku i zgjimit shpirtëror. Gurdjieff tregon se ajo që duhet “vrarë” nuk janë ndjenjat, por emocionet negative artificiale – frika, zemërimi, xhelozia, mllefi – që na rrjedhin energjinë dhe na mbajnë në gjumë. Përmes mos‑shprehjes dhe transformimit të tyre, hapet hapësira për emocione të vërteta: gëzim, dhembshuri, mirënjohje dhe dashuri.
Në përshkrimin e njeriut në këtë sistem, ndeshesh me pamundësinë për t’i përshkruar gjërat siç janë: ato mund të përshkruhen vetëm përafërsisht. Është njësoj si në hartat në shkallë të vogël, ku madhësia relative e gjërave nuk mund të tregohet.
Gurdjieff pohon se një nga gabimet më të rëndësishme që bëjmë është iluzioni mbi unitetin tonë. Ai shkruan: “Unë-ja e njeriut ndryshon po aq shpejt sa mendimet, ndjenjat dhe humori, dhe ai bën një gabim të thellë gjithmonë i njëjti person; ndërsa në realitet ai është gjithmonë një person tjetër ...
Ne të gjithë e lidhim inteligjencën me vlerësimin e kuptimit. Inteligjenca i jep një lidhje kuptimit. Ajo sjell kuptim. Një ndjenjë ka kuptim. Një mendim ka kuptim. Një ndjesi ka kuptim. Një lëvizje ka kuptim. Këto kuptime janë të ndryshme. A nuk janë të lidhura inteligjenca dhe kuptimi?
Jeta juaj është koha juaj. Nuk është e njerëzve të tjerë në të njëjtën mënyrë. Ju mund të keni disa gjëra të përbashkëta. Por ju jeni në kohën tuaj. Koha është një seri ngjarjesh dhe ju keni ngjarjet tuaja dhe keni të përbashkëta disa ngjarje.