Jeta mësohet duke jetuar. Nuk është një send, është një proces. Nuk ka mënyrë për të arritur sekretin në jetë përveçse duke e jetuar atë, përveçse të qenit gjallë, duke lundruar me të. Nëse kërkoni kuptimin e jetës në disa dogma, në disa filozofi, në disa teologji, kjo është mënyra më e sigurt për të humbur jetën dhe kuptimin e saj. Jeta nuk po pret diku për ty, por po ndodh në ty. Nuk është në të ardhmen si qëllim për të arritur, është këtu tani, pikërisht në këtë moment – në frymëmarrjen tuaj, duke qarkulluar në gjakun tuaj, duke rrahur në zemrën tuaj. Çfarëdo që të jeni, ajo jeta juaj, dhe nëse filloni të kërkoni kuptim diku tjetër, do ta humbisni. Njeriu e ka bërë atë gjë me shekuj. Konceptet janë bërë shumë të rëndësishme, shpjegimet janë bërë shumë të rëndësishme – dhe e vërteta është harruar plotësisht. Ne nuk e shikojmë atë që tashmë është këtu, por ne duam racionalizime.

Disa gjëra në lidhje me Hasidizmin. Së pari, fjala ‘hasid’ vjen nga një fjalë hebraike që do të thotë i devotshëm, i pastër. Ajo rrjedh nga emri ‘hased’ që do të thotë hir, nur, hijeshi. Kjo fjalë ‘hasid’ është shumë e bukur. E gjithë pikëpamja e Hasidizmit bazohet në aty. Nuk është se ju bëni diçka – jeta tashmë po ndodh, ju thjesht jeni të heshtur, pasiv, vigjilent, duke marrë. Zoti vjen përmes nurit të tij, jo përmes përpjekjes suaj. Pra, Hasidizmi nuk ka rregulla të përshkruara për ju. Hasidizmi beson te jeta, te gëzimi. Hasidizmi është një nga fetë në botë që është afirmues i jetës. Nuk ka heqje dorë nga ajo; nuk do të heqësh dorë nga asgjë. Përkundrazi, duhet të festosh.

Themeluesi i Hasidizmit, Baal-Shem, është raportuar të ketë thënë: ‘Unë kam ardhur për t’ju mësuar një mënyrë të re. Nuk është agjërim dhe pendim dhe as nuk është kënaqësi, por është gëzim në Zot ‘. Një Hasid e do jetën, përpiqet të përjetojë jetën. Kjo përvojë fillon t’ju japë një ekuilibër. Dhe në atë gjendje ekuilibri, një ditë, kur vërtet të jeni të ekuilibruar, as të mbështetur në këtë anë dhe as të përkulur në anën tjetër, kur jeni saktësisht në mes, ju arrini trashendencën. Mesi është ajo që kërkoni përtej, mesi është dera nga ku shkon përtej. Nëse vërtet doni të dini se çfarë ekzistenca është, duhet të dini se nuk është as në jetë, as në vdekje. Jeta është një ekstrem, vdekja është ekstremi tjetër. Është pikërisht në mes, ku nuk është as vdekja, por nuk është dhe as jeta.

Në atë moment ekuilibri, nuri zbret. Do të dëshiroja që të gjithë ju të bëheni Hasidë, pranues të hijeshisë. Unë do të doja që ju të mësoni këtë shkencë, këtë art të ekuilibrit. Mendja shumë lehtë zgjedh ekstremet. Ka njerëz që ndjekin: ata i shkojnë pas sensualitetit, seksualitetit, ushqimit, rrobave, shtëpisë, kjo dhe ajo. Ka njerëz që kënaqen me këto – ata përkulen shumë drejt jetës, bien poshtë, rrëzohen. Atëherë ka njerëz, të cilët, duke parë njerëz që përmbyten nga shtrëngata e ekzistencës në kërkim të kënaqësisë, duke rënë në humnerën e saj, frikësohen; dhe fillojnë të përkulen në ekstremin tjetër. Ata heqin dorë nga bota, ata largohen, mbyllen në manastire,shkojnë në Himalaje etj.

Ata ikin nga gruaja, fëmijët, shtëpia, bota, tregu dhe ata shkojnë dhe fshihen në manastire. Ata kanë zgjedhur një ekstrem tjetër. Kënaqësia është jeta ekstreme; heqja dorë është vdekja ekstreme. Pra, ka disa të vërteta në komentin e Friedrich Nietzsche mbi Hinduizmin – që Hinduizmi është fe e vdekjes. Ekziston gjithashtu një e vërtetë kur Nietzsche thotë se Buda duket se është “vetëvrasës”. E vërteta është kjo: ju mund të kaloni nga një ekstrem në tjetrin. E gjithë qasja Hasidizmit nuk është të zgjedhësh ndonjë ekstrem, por thjesht të mbetesh në mes, i disponueshëm për të dyja dhe njëkohësisht përtej të dyjave, duke mos u identifikuar me asnjë, jo duke u fiksuar një ose obsesuar me tjetrin – thjesht duke mbetur i lirë dhe duke i shijuar të dyja me gëzim.

Nëse jeta vjen, shijoni jetën; nëse vjen vdekja, shijoni vdekjen. Nëse prej hijeshisë së tij, Zoti jep dashuri, jetë – mirë; nëse ai dërgon vdekjen, prapë duhet të jetë mirë – është dhurata e tij. Baal-Semi ka të drejtë kur thotë: ‘Unë kam ardhur të të mësoj gëzimin në Zot’. Hasidizmi është një fe feste. Është lulëzimi më i pastër i gjithë kulturës hebraike. Hasidizmi është aroma e tërë racës hebraike. Është një nga fenomenet më të bukura në tokë. Hasidizmi mëson jetën në komunitet. Është një qasje shumë shoqërore. Hasidizmi thotë se njeriu nuk është një ishull, njeriu nuk është një ego – nuk duhet të jetë një ego, nuk duhet të jetë një ishull. Njeriu duhet të jetojë një jetë në komunitet. Të jetosh në një komunitet do të thotë të jetosh në dashuri; të jetosh në një komunitet është të jetosh në përkushtim, të kujdesesh për të tjerët. Hasidizmi përdor jetën e komunitetit si një pajisje. Hasidët kanë jetuar në komunitete të vogla dhe ata kanë krijuar komunitete të bukura, shumë festive, me vallëzim, duke shijuar gjërat e vogla të jetës. Ata i bëjnë të shenjta gjërat e vogla të jetës – ngrënien, pirjen.

Gjithçka merr cilësinë e lutjes. Gjërat e zakonshme të jetës nuk janë më të zakonshme, ato është janë të mbushura me nur hyjnor. Hassidizmi i afrohet Zenit. Është një degë e vogël e hebrenjve rebelë. Ata nuk pranohen nga ortodoksët, nga feja e organizuar, por ata kanë një prejardhje nga një linjë e vogël njerëzish shumë të bukur. Nëse Judaizmi nuk ka kontribuar asgjë për njerëzimin, Hasidizmi ka bërë shumë – megjithëse judaizmi nuk do që ta pranojë atë. Ata i dënojnë Hassidët sepse ata po bëjnë gjithçka jo-ortodokse, jostradicionale – duke mos u bindur ndaj fesë së organizuar, duke qenë të pavarur dhe rebelë. Hasidizmi është me të vërtetë diçka, është një nga ato lule të rralla që kanë hyrë në historinë e vetëdijes njerëzore. Zen, Taoizmi, Sufizmi, Hasidizmi: këto katër duket se janë katër shtyllat që kanë ngritur në të gjithë historinë njerëzore – diçka jashtëzakonisht të bukur. Por, për të qenë aq të bukur, ata duhej të ishin rebelë, ata duhet të ishin pozitivë për jetën.

 

Histori nga Hasidizmi

Një rabin i ri u ankua te Rabi i Rizhynit: – “gjatë orëve që kushtohem studimeve të mia, ndiej jetë dhe dritë, por në momentin kur pushoj së studiuari, të gjitha zhduken. Çfarë duhet të bëj?” Rabi Rizhyn u përgjigj: – “Kjo është njësoj si një njeri që ecën nëpër pyll në një natë të errët dhe për një kohë një njeri tjetër që ka një llambë e shoqëron atë, por në një udhëkryq ata ndahen dhe atij i duhet të gjejë rrugën e tij vetëm. Por nëse një njeri mbart dritën e vet brenda, ai nuk ka nevojë të frikësohet nga asnjë errësirë”.

……………………………………………………………………………………

Kur djali i Rabbit të Lenshno ishte i vogël, ai pa Rabbi Vitzhak të vorki, duke u lutur. Plot habi, ai vrapoi tek babai i tij dhe e pyeti se si ishte e mundur që ai të lutej aq qetësisht dhe thjeshtë, pa dhënë asnjë shenjë ekstazie. Babai i tij u përgjigj: – “një notar i pamësuar duhet të trazojë shumë ujë për të qëndruar lart në sipërfaqe ndërsa notari i përsosur bëhet një me ujin dhe uji e mban vetë lart atë”.

……………………………………………………………………………………

Një ditë Rabbi i Zans ishte duke qëndruar në dritare dhe shikonte jashtë në rrugë. Duke parë një kalimtar, ai trokiti në dritares dhe e thirri burrin që të hynte në shtëpi. Kur i huaji hyri në dhomë, Rabi e pyeti: – ‘më thuaj, po të gjesh një çantë me para, a do t’ia ktheni pronarit?’

“Rabbi”, tha burri, “nëse do e njihja pronarin, do t’ia ktheja çantën, pa vonesë, në moment”.

‘Ti je budalla’, tha Rabini i Zansit.
Pastaj ai shkoi në vendin e tij në dritare dhe thirri një tjetër kalimtar dhe i bëri të njëjtën pyetje.

“Unë nuk jam aq budalla sa të heq dorë nga një çantë me para që më del përpara”, tha burri.

“Ti jeni shumë i keq”, tha Rabini i Zansit dhe thirri një burrë të tretë.

Ai u përgjigj: – ‘Rabi, si mund ta di – në cilën gjendje do të jem kur ta gjej çantën, apo nëse do të arrij të shmang dëshirat djallëzore? Mbase do të arrij të gjej më mirën brenda meje dhe do ta kthej atë që i përket një tjetri. Por shpresoj Zoti, i bekuar qoftë, do të më ndihmojë që ta bëj këtë gjë të drejtë dhe unë t’i kthej ato para tek pronari.  

“Këto janë fjalë të mira”, i tha Rabi. ‘Ti jeni një njeri i urtë vërtet’.

……………………………………………………………………………………

Kur Rabi Birnham ishte duke vdekur, gruaja e tij shpërtheu në lot. Ai i tha: ‘për çfarë po qan? E gjithë jeta ime ishte vetëm që unë mund të mësoja se si duhet të vdes.’

……………………………………………………………………………………

Një herë, kur hasidët ishin ulur së bashku në gjithë vëllazërinë e tyre, Rabi Izraeli u bashkua me ta. Meqë ai ishte shumë miqësor, ata e pyetën, ‘na trego, Rabi i dashur, si duhet t’i shërbejmë zotit?’ ai u befasua nga pyetja dhe u përgjigj, ‘e si ta mund ta di në këtë gjë?’ por më pas ai u tregoi atyre këtë histori ..

-Ishin dy miq të mbretit dhe të dy u provuan fajtorë për një krim. Meqenëse i donte ata, mbreti dëshironte t’u tregonte mëshirë, por ai nuk mund t’i shfajësonte sepse as fjala e një mbreti nuk mund të mbizotërojë mbi ligjin. Kështu ai e dha këtë akt gjykim: një litar duhej të shtrihej mbi një vend të thellë dhe njëri pas tjetrit, të dy duhet të ecnin përtej. Kushdo që arrinte në anën tjetër do t’i falej jeta. U bë siç urdhëroi mbreti dhe i pari i kaloi. Tjetri, akoma duke qëndruar në vend, i tha: ‘më thuaj, mik, si arriti të kapërceje?’
i pari ia ktheu: ‘unë nuk di asgjë tjetër përveç kësaj që: sa herë që e ndieja veten duke u rrëzuar në njërën anë, unë përkulesha në drejtim të anës tjetër.’

……………………………………………………………………………………

Rabuni Bunam shpesh u tregonte të rinjve që shkonin për herë të parë historinë e Rabbit Eisik … ‘Pas shumë vitesh varfërie të madhe e cila kurrë nuk e kishte tronditur besimin e tij te zoti ai ëndërroi se dikush i tha të kërkojë një thesar nën urën që të çon në pallatin e mbretit në Pragë. Kur ëndrra u përsërit për herë të tretë, ai u nis për në Pragë. Por ura ruhej ditë e natë dhe ai nuk guxonte të fillonte të gërmonte. Megjithatë ai shkonte në urë çdo mëngjes dhe vazhdonte të shëtiste rreth saj deri në mbrëmje. Më në fund kapiteni i rojeve që e kishte vëzhguar e pyeti me mirësi nëse kërkonte diçka apo po priste dikë.
Rabi Eisik i tregoi për ëndrrën që e kishte sjellë nga një vend i largët. Kapiteni qeshi dhe i tha: – kështu për të kënaqur ëndrrën tënde ke veshur këpucët për të ardhur këtu, o i shkretë. Dhe për sa i përket besimit në ëndrra, nëse do ta kisha parë këtë ëndërr, unë do të shkoja në grazhd dhe të gërmoja për një thesar nën sobë, në dhomën e një biri të një hebrew! Kjo është ajo që më thotë ëndrra. Dhe ai qeshi përsëri. Rabi Eisik u kthye në shtëpi, gërmoi për thesarin nën sobën e tij dhe e gjeti atë. Me ato para, ai ndërtoi shtëpinë e lutjes, e cila quhet Reb Eisik Shul. Rabi Bunam shpesh thoshte ‘merreni këtë histori me zemër dhe bëni atë që ju thotë zemra juaj. Ka diçka që nuk mund ta gjesh askund në botë dhe megjithatë ka një vend ku mund ta gjesh atë.’