You are currently viewing Vetë-kujtimi (nivelet dhe angazhimi i qendrave) pj.2

Vetë-kujtimi (nivelet dhe angazhimi i qendrave) pj.2

Na ndiqni në rrjetet sociale

Angazhimi i Intelektit, Emocioneve dhe Trupit

Procesi i vetë-kujtimit, megjithëse intelektualisht mjaft i kuptueshëm, është në praktikë shumë i vështirë për shkak të kompleksitetit të organizimit të ‘makinës’ njerëzore. Kur themi ‘kujtoni veten’, e kemi fjalën për veten tuaj. Por ne vetë kujtojmë se jemi – ndjenjat, trupi, ndjesitë, mendja. Mendja jonë nuk është ne – është thjesht një pjesë e vogël e jona. Tentoj ta kujtoj veten time sa më gjatë. Por e kam provuar me veten time që harroj shumë shpejt detyrën që i jap vetes, sepse mendja ime ka shumë pak lidhje me të. Kam vërejtur që lidhje të tjera pengojnë asociacione të lidhura me vetë-kujtimin … Nëse qendra e të menduarit prodhon tentativa të vetë-kujtimit, lidhjet që nga një personazh tjetër brenda nesh, që vijnë nga pjesë të tjera dhe nuk kanë asnjë lidhje me vetkujtimin, i mbysin këto tentativa të dëshirueshme, pasi ato vijnë nga shumë vende të ndryshme dhe kështu janë më të shumta.

Problemi im është që të sjellim pjesët e tjera në një pikë ku qendra e mendimit do të jetë në gjendje të zgjasë gjendjen e vetë-kujtimit sa më shumë që të jetë e mundur, pa e harxhuar menjëherë energjinë. Vetë-kujtimi kërkon që vëmendjen e njëkohshme të të gjitha aspekteve të qenies njerëzore që të jetë me të vërtetë efektive. Gurdjieff mësoi se vetë-kujtimi i duhur është një përpjekje e vetëdijshme që përfshin të gjitha funksionet tona – trupin, mendjen dhe ndjenjat. Një moment i vetë-kujtimit është një moment i vetëdijës, – jo në kuptimin e zakonshëm, por një vetëdije e Vetes së vërtetë, që është Uni, së bashku me një vetëdije totale – trupin, ndjenjën dhe mendimin . Një njeri nuk mund ta kujtojë veten sepse ai përpiqet ta bëjë këtë me mendjen e tij – të paktën në fillim.

Vetë-kujtimi fillon me vetë-ndjesinë. Duhet të bëhet përmes qendrës lëvizëse instiktive dhe qendrës emocionale. Vetëm mendja nuk përbën një qenie njerëzore. Qendra e gravitetit të ndryshimit është në qendrat lëvizëse dhe emocionale, por këto kanë të bëjnë vetëm me të tashmen; prandaj mendja duket e shkëputur. Dëshira për të ndryshuar, për të qenë ajo që duhet të jetë, duhet të jetë në qendrën tonë emocionale ndërsa aftësia për të bërë në trupin tonë. Ndjenjat mund të jenë të forta, por trupi është dembel, i zhytur në inerci. Mendja duhet të mësojë gjuhën e trupit dhe ndjenjave dhe kjo bëhet duke vëzhguar saktë veten. Një nga përfitimet e vetë-kujtimit është se dikush ka mundësinë të bëjë më pak gabime në jetë. Por për vetë-kujtimin e plotë të gjitha qendrat duhet të punojnë njëkohësisht.

Vetë-kujtimi kërkon një vëmendje totale që është njëkohësisht vetëdije për trupin, mendjen dhe ndjenjat. Vetëm kur ka vetëdije, ne e përjetojmë botën dhe veten në botë. Atëherë, ne kuptojmë, ndiejmë dhe dimë në mënyrë të njëkohshme. Të kesh vetëdije për veten nuk është vetëm të jesh i vetëdijshëm për veten me mendje (në atë rast do të ishte vetëm mendja të shikojë mendjen), por edhe fizikisht dhe emocionalisht, kjo është një vetëdije globale … kjo kërkon një cilësi dhe forcë të caktuar të vëmendjes, të një njohje të drejtpërdrejtë të menjëhershme, të asaj që është globale në lidhje me veten. Vetëdija e vetes është një gjendje vetë-kujtimin – një vetëdije e trupit, e të qenit të lidhur me atë që po ndodh brenda, si dhe me atë që po ndodh jashtë.

Gurdjieff përcaktoi ushtrime dhe detyra të caktuara për studentët e tij për të forcuar përpjekjen e vetë-kujtimit. Disa ishin të thjeshta, siç ishin të jesh prezent gjatë ngrënies së ushqimit ose kur hap një derë. Të tjera ishin më komplekse që përfshinin vëmendjen drejtpërdrejtë në funksionet fizike, emocionale dhe të të menduarit (p.sh. lëvizjet): Gurdjieff prezantoi shumë ushtrime dhe detyra që u fokusuan në krijimin e një prezence të shkëputur (përmes vëmendjes së drejtuar) në një, dy ose tre qendra. Ushtrimet me ndjesi ndihmojnë në krijimin e një prezence të ndarë në trupin fizik (në një pjesë ose në tërësi). Ushtrimet që përqendrohen te frymëmarrja dhe në botën e ndjenjave dhe të marrëdhënieve synojnë të krijojnë një prani në qendrat më të larta. Detyra dhe ushtrime të tjera sfidojnë intelektin, për shembull, përmes meditimit ose studimit.

Disa ushtrime evokojnë përpjekje në më shumë se një qendër, psh përpjekjet nga vallet dhe lëvizjet e shenjta. Një lloj i veçantë i përpjekjeve përfshihet me shprehjen vetë-kontrollim. Objektivi parësor këtu është të shihet, paanshmërisht nga një prani e brendshme e veçuar ose ‘vëzhgues’, njeriu-makinë (automatiku) në procesin e manifestimit të tij (në mendime, ndjenja dhe ndjesi). Ndërsa forca e vëmendjes së ndarë rritet, forcat e tjera që përzihen me Unin në manifestimet e tyre automatike dobësohen. Disa nga këta Unë të vegjël thjesht zhduken me kalimin e kohës, të dobësuar nga përpjekja e vazhdueshme e drejtimit të vëmendjes sonë dhe kështu që ata nuk mund të shfaqen më. Sidoqoftë, shumë UNË kanë egoizëm në thelbin e tyre dhe ato bëhen me kalimin e kohës objekt i transformimit të vërtetë të emocioneve negative.

Nivelet dhe shkallët e vetë-kujtimit

Vetë-kujtimi ka faza dhe cilësi të shumta. Kujtimi i vetvetes pranon një numër të pafundëm qasjesh. Mund të shikohet ngashumë  këndvështrime të ndryshme, ka shkallë dhe etapa të caktuara të caktuara dhe gjithmonë ka më shumë sesa mund të kuptojmë. Të kujtosh veten nuk është një gjendje e ngurtë; është një varg gjendjesh dhe përfshin shumë nivele, sepse punon me shkallë të ndryshme intensiteti dhe hapet në dimensione të ndryshme në kohë. Fillon, gjithmonë si duhet, me një ndjesi të gjallë të së tashmes, por ka gjendje ku përfshihet e kaluara dhe njeriu ndjen jetën e vet si një e tërë, ose të paktën sa më shumë në drejtimin e së gjithës. Duke qenë prezent për momentin dhe vetveten siç është në kohë, e ardhmja përfshihet gjithashtu, në një mënyrë të pashprehur. Çdo ndjenjë e vërtetë, në krahasim me emocionet kalimtare, është një ndjenjë e vetvetes në një moment të veçantë.

Asnjë ndjenjë e vërtetë nuk ndahet kurrë nga vetë-kujtimi. Por ndjenjat intelektuale dhe shpirtërore janë më të mirat. Ato janë më identiket në vetvete me gamën e gjendjeve në të cilat e mbajmë mend veten, pak a shumë plotësisht. Ne e dimë se si marrja e vetëdijshme e një përshtypjeje ose ndjesie mund të sjellë një ndjenjë të qenies. Por marrja e vetëdijshme për një përshtypje ndjenjash ose veprimesh mendore është shumë më e përsosur dhe sjell një ndjenjë të qenies së një rendi krejt tjetër. Vetë-kujtimi me nivelet ose shkallët e ndryshme zhvillohet me praktikë. Ekzistojnë dy tipe të vetë-kujtimit. I pari është mendor, mendimi lind për të kujtuar veten. Pas një kohe të gjatë praktike të përsëritur të bindjes ndaj këtij përkujtuesi për të ridrejtuar vëmendjen në trup, i dyti mund të lindë, si një përvojë organike dhe spontane, në të cilën ‘unë jam rikujtuar’.

Duhet të theksohet se vetë-kujtimi, sado i plotë, mund të jetë i dy llojeve, i vetëdijshëm dhe mekanik – duke kujtuar veten me vetëdije dhe duke kujtuar veten nga lidhjet. Vetë-kujtimi Mekanik, domethënë, vetë-kujtimi shoqërues nuk mund të sjellë ndonjë përfitim thelbësor, megjithatë një vetë-kujtim i tillë shoqërues ka një vlerë të jashtëzakonshme në fillim. Më vonë nuk duhet të përdoret, pasi një vetë-kujtesë e tillë, sado e plotë, nuk rezulton në asgjë konkrete. Por në fillim edhe është e nevojshme. Ekziston një tjetër, një vetëkujtim i vetëdijshëm i cili nuk është mekanik. Vetëdija për veten nuk është një gjendje e vazhdueshme, por ndryshon në cilësi dhe potencial. Ka nivele dhe faza të përcaktuara të vetë-kujtimit. Megjithëse aftësia për të kujtuar veten është e drejta e parë e lindjes, duhet së pari të zbulohet dhe pastaj të kultivohet me kujdes. Vetë-kujtimi në vetvete është një udhëtim me shumë faza. Çdo hap gjatë rrugës sonë shënohet nga një përvojë e re e ndjenjës së UNË.

Duke vëzhguar në veten tuaj shfaqjen dhe zhdukjen e vetëdijes ju në mënyrë të pashmangshme do të shihni një fakt që momentet e vetëdijës janë shumë të shkurtra dhe janë të ndara nga intervalet e gjata të punës krejtësisht të pavetëdijshme, mekanike të makinës. Atëherë do të shihni që mund të mendoni, ndjeni, veproni, flisni, punoni, pa qenë të vetëdijshëm për atë që bëni. Dhe nëse mësoni të shihni në veten tuaj momentet e vetëdijes dhe periudhat e gjata të mekanizmit, do të shihni të pagabueshëm njerëzit e tjerë kur ata janë të vetëdijshëm për atë që bëjnë dhe kur nuk janë. Gabimi juaj kryesore konsiston në të menduarit se gjithmonë keni vetëdije pa e ditur se vetëdija është gjithmonë e pranishme ose nuk është kurrë e pranishme. Në realitet, vetëdija është një proçes që ndryshon vazhdimisht. Tani është e pranishme, tani nuk është e pranishme. Dhe ka shkallë të ndryshme dhe nivele të ndryshme të vetëdijes. Të dy vetëdija dhe shkallët e ndryshme të vetëdijes duhet të kuptohen në vetvete nga ndjesitë, nga shija. Është e nevojshme të dallohet vetëdija nga mundësia e vetëdijes. Ne për momentin kemi vetëm mundësinë e vetëdijës dhe çaste të rralla të saj.

Vetë-vëzhgimi dhe një shkallë e vetë-njohjes varen nga krijimi i një gjendje të qëndrueshme të vetë-kujtimit. Për sa kohë që njeriu nuk mund ta kujtojë veten, gjërat i ndodhin ose ndodhin për shkak të tij, por ato nuk bëhen në praninë e tij nga ai vetë. Vetëm makina funksionon; ai vetë nuk është i pranishëm – madje edhe vetë-vëzhgimi i thjeshtë nuk është i mundur pa një shkallë të caktuar të vetë-kujtimit.
Vetë-vëzhgimi në vetvete nuk është i mjaftueshëm për zgjimin. Është vetëm një hap paraprak që kërkon një shkallë të caktuar zgjimi, por zgjimi mbetet në një kuptim të caktuar pasiv – njeriu vështirë se del nga gjumi para se të bjerë përsëri në të. Vetëm kur filloni të kujtoni veten, një njeri fillon të zgjohet. Kjo përpjekje sjell një përshtypje të vetvetes me një shije të veçantë, e cila nuk mund të ngatërrohet – kur njeriu e përjeton atë, ai fillon të imponohet më pak nga personaliteti i tij …

Të kujtosh veten është hapi i parë që një njeri të zgjohet vërtet. Vetëm me një zgjim të vërtetë dhe të mjaftueshëm në kohë një njeri mund të bëhet i pranishëm për veten e tij. Dhe vetëm me praninë e vetvetes ai njeri fillon të jetojë si një njeri. Një nga cilësitë e vetë-kujtimit është një vëmendje e hapur globale. Hapi më i rëndësishëm para se të fillosh çdo punë, është të fitosh fuqinë e vëmendjes së lirë. Dhe vetëm vëmendja e lirë çon në vetë-kujtesë. Aftësia për të kontrolluar dhe drejtuar vëmendjen tonë në një drejtim të caktuar, përgatit terrenin për aktin e vetë-kujtimit. Duhet të ketë diçka të pranishme – një vëmendje e qëndrueshme, e lirë dhe e lidhur me një nivel tjetër. Unë dëshiroj të jem i pranishëm në atë që po ndodh, të qëndroj i vetëdijshëm për veten time dhe të mos e humbas veten.

Praktika e të qenit prezent është vetë-kujtesë. Në vend që të nxirret jashtë, vëmendja e funksioneve kthehet drejt së brendshmes. Duhet të kuptoni se nuk mund të kuptoni asgjë nëse nuk mund të rikujtoni veten. Kjo do të thotë të kujtoni mundësitë më të larta, domethënë të kujtoni atë që hapet kur ktheheni të vetëm tek vetja. Të kujtosh veten gjithashtu do të thotë të jesh i pranishëm në situatën tënde jetësore – në vendin, kushtet, mënyrën sesi je marrë nga jeta. Nuk ka vend për të ëndërruar. Vetë-kujtimi kërkon një lloj të caktuar të ‘vëmendjes’ e cila ndryshon në cilësi nga lloji i vëmendjes së përdorur në jetën e përditshme. Për tu bërë efektiv dhe ndryshuar jetën, momentet e vetë-kujtimit kërkojnë frekuencë dhe kohëzgjatje më të madhe. Një mënyrë për të zgjatur kohëzgjatjen e këtyre momenteve të çmuara është të kujtojmë me vetëdije se vetja që po kujtojmë nuk është thjesht vetja jonë fizike dhe psikologjike dhe se Vetja jonë hyjnore është gjithnjë e pranishme, këtu dhe tani.

Sigurisht, njerëzit mund dhe të mbajnë vëmendjen e tyre për periudha të gjata kohore kur ata duhet të – p.sh. të kryejnë operacione të ndryshme, si në rastin e kirurgëve, pilotëve ose ndërtuesve. Në këto rrethana, pasojat e humbjes së vëmendjes janë të frikshme, kështu që vëmendja është deri diku e mbajtur dhe e mbështetur nga emocioni. Në Vetë-Kujtim vëmendja mbahet nga një emocion pozitiv që vjen nga krijimi i një qëndrimi të ndryshëm – i përshkruar nga Shankaracharya si: Një vendim i tillë – ku të gjitha aktivitetet tona bëhen për shkak të frymëzimit nga Absolutja dhe kryhen vetëm për të dhe gjithçka arrihet nga forcat e vëna në dispozicion prej saj. Nëse dikush vjen në këtë lloj gjendje, vetë-kujtimi bëhet shumë më i shpeshtë. Mund të mos mbahet mend vazhdimisht, por megjithatë do të lindë shumë më shpejt.